1. Januoar

Die eerste Januoar is die eerste Dai in dän gregorioanske Kalänner un somäd in uus Kultuurruumte Näijier. Deer blieuwe noch 364, in Skaltjiere 365 Deege bit tou dät Jierseende.

Skjonisse

• 1502: Die portugiesiske Seefoarder Gaspar de Lemos findt ju Bucht, wier däälich ju brasilioanske Stääd Rio de Janeiro lait.
• 1801: Dät Keeningriek Grootbritannien fereend sik mäd dät Keeningriek Irlound tou't Fereende Keeningriek fon Grootbritannien un Irlound (Däälich is in dät Fereenigede Keeningriek ieuwenske Grootbritannien bloot noch Noudirlound mee oane.
• 1834: 18 düütske Fürstenduume treede, unner Uutsluut fon Aastriek, dän Düütsken Tolfereen bie. Foaraaln wollen jo deermäd roakje, dät die Honnel twiske do düütske Stoaten eenfacher wäd. Dät kumt tou een wirtskuppelke Ferbeeterenge fon aal do bedeeligede Stoaten.
• 1842: Wilst dän Fäärme Ängelsk-Afghaniske Kriech unnerskrift die britiske Generoalmajor William George Keith Elphinstone touhoope mäd Fierdere fon afghaniske Apstoundiske in Kabul ju Kapitulatsjoonsuurkuunde.
• 1863: Abraham Lincoln unnerskrift juu Emanzipationsakte, deertruch kriegje doo Swotte in doo USA gjuchtelke Fräiegaid.
• 1901: Do in't Foaren oainstoundige Rebätte New South Wales, Victoria, Queensland, South Australia, Western Australia und Tasmanien sluute sik touhoope tou'n Buundesstoat Australien (Commonwealth of Australia).
• 1902: Eepenenge fon een Sunneruutstaalenge mäd Wierke fon dän griechisk-spoanske Moaler Dominikos Theotokopoulos (uk naamd "El Greco") in Madrid. Do Skilleroatsjen wieren urloang ferjeeten wuden un suurgeden nu foar Apsjoon.
• 1959: In dän Ferloop fon ju Kuboanske Revolutsjoon lopt die foarige Diktoator Fulgencio Batista wäch. Ju Heerskup faalt deermäd oun Fidel Castro.
• 1979: Do USA beginne een diplomoatiske Ferbiendenge mäd ju Foulksrepublik China, do Ferbiendengen ätter ju Republik China ap Taiwan wäide oubreeken.
• 1985: Gräinlound ferlät ju Europäiske Union
• 1987: Pierre Aubert wäd Buundespräsidänt fon juu Swaits.
• 1997: Noomsferannerenge fon Provinz Friesland ätter Provinz Fryslân.
• 2002: Ju näie Weerenge Euro wäd in 12 Lounde fon ju Europäiske Union as Boarjäild ienfierd.
• 2002: In Afghanistan uurnimt Hamid Karzai ju Uurgongsregierenge.
• 2007: Rumänien un Bulgarien wäide in ju Europäiske Union apnuumen.
• 2015: Litauen wäd dät njuugentienste Lid fon ju Euro-Soone
• 2016: In Nürnberg wäd aan Mon truch aan antisemitisken Oungrieper, die sien Offer foar juudsk hoaldt, in't U-Boan-Glais smieten. Die Oungrieper fersoacht, him tou hinnerjen, wier ruuttoukuumen, man die Mon kon rädded wäide.
• 2018: Do Europäiske Kultuurhaudstääde 2018 sunt Ljouwert in Fryslân un Valletta in Malta.
• 2019: Die gjuchts-populistiske Jair Bolsonaro trät sien Boantje as Stoatspräsident fon Brasilien oun.
• 2019: Ounsleeke in Bottrop, Essen un Oberhausen - Aan düütsken Neonazi fersoacht, mäd een Auto Asyl-Bewierwere dood tou fieren. Tjoon Ljuude, deerfon two Bäidene, wäide ferseerd, man dät rakt neen Doode. Monken do tjoon Ferseerde sunt fieuw syriske Fluchtlinge, two uut Afghanistan, aan Essener mäd turske Wuttele, uur do two uurige lät sik in do Begjuchte niks ruutfiende. Ju Ienoardenge as Terror-Ounsleek is striedich, uumdät die Deeder fon aan Psychiater foar nit ful skäildfäidich heelden wuude.
• 2020: Uk wan do Chineeske Autoritäten intwiske sälwen ju Kroankhaid oun ju WHO mälded hieden, wäide oachte Ljuude, deerunner die Dokter Li Wenliang, die ju Kroankhaid COVID-19 eepentelk moaked häd, stroafgjuchtelk ferfoulged, foar dät "Ferspreeden fon falske Ättergjuchte", wät "negative sosjoale Foulgen" hääbe kon.