Europäiske Ruumtefoartorganisation

Ju Europäiske Ruumtefoartorganisation (ängelsk: European Space Agency, kuut ESA) is een internationoale Waareldruumte-Organisatsjoon mäd hiere Sit in Paris. Ju wuude an n 30. Moai 1975 foar beetere Koordinierenge fon do europäiske Ruumtefoart-Aktivitäten gruunded, as die technologiske Rukstound in ju Ruumfoart juun ju USSR un do FSA aal gratter wuude. Ju ESA häd 17 Meeglidstoaten un beschäftiget 1.905 Mee-Oarbaidere (2006).

ESA-Haudferwaltenge in Paris

Ju ESA is ju Ätterfoulgeorganisation fon ju europäiske ELDO, ju ESRO un ju Europäiske Fiermeldesatelliten-Konferens (CETS). Ätter dät Art. II fon hiere Statuute sunt do Ruumtefoart-Aktivitäte foar „bloot freedelke Swäkke“.

Meeglidstoaten un Kooperationspartnere

ESA-Meeglidstoaten, do ljoachtblaue sunt Kooperationspartnere

Tou do Gruundengs-Meeglieedere fon 1975 hiere:

• Belgien
• Dänemark
• Düütsklound
• Frankriek
• Groot-Britannien
• Italien
• do Niederlounde
• Sweden
• ju Swaits
• Spanien

Uur Meeglidstoaten:

• Finlound (sänt 1987)
• Griechenlound (sänt Meerte 2005)
• Irlound
• Luxembuurich (sänt Dezember 2005)
• Norwegen
• Aastriek (sänt 1987)
• Portugal
• Rumänien (noch nit ratifiziert)
• Tschechien (sänt November 2008)

Sänt dän 1. Januoar 1979 is Kanada n assoziert Meeglid. Deerfoar wuude n Kooperationsferdraach moaked, wierbie dät Lound ju Deelnoame an do Äntskeedengprozesse un Programme fon ju ESA un ne gjuchte Ferdeelenge fon Industrieferdraage kricht.

Oafte toanke Moanskene dät ju ESA tou ju Europäiske Union heert. Ju ESA is ne oaine Organisatsjoon, man ju häd oafte Kontakt mäd ju EU. Buute ju Swaits un Portugal sunt aal do ESA Meeglidstoaten uk Meeglid in ju EU.

Die Sproang twiske Nit-Lidskup un Ful-Lidskup waas foar een poor Lounde tou groot, deeruume rakt et n trääden Lidstoatus. Lounde mäd dän trääde Lidstoatus sunt European Cooperating States (ECS) un mäd dän Plan for European Co-operating States (PECS) is äängere Touhoupeoarbaid muugelk.

Stuuns häd dät Program do ätterfoulgjende Deelniemere:

• Ungarn (ECS Stoatus sänt April 2003)
• Polen (ECS Stoatus sänt April 2007)
• Estlound (ECS Stoatus sänt November 2009)
• Slowenien (ECS Stoatus sänt Januar 2010)

Sänt 1990 rakt et Touhoupeoarbaid twiske Ruslound un ju ESA.

Projekte

Ne Ariane 42P

Raketen

Ju ESA häd tjo Soarten Raketen, do sunt

• Ju Vega Rakete kon ou 300 bit tou 2000kg ferfrachtje. Maast foar wirtskuppelke Swäkke. Bit tou 30 meter, un bit tou 3 Meter in n Truchsleek.
• Ju Sojus Rakete kumt uut ju foarmoalige Sowjet-Union, dät eensige Ruumtefoarttjuuch wiermäd me Ruumtefierdere beföärderje kon.
• Ariane, Lansierploats in Frantsöösk Guyana. Bit tou 52 Meter, un bit tou 5,4 meter in n Truchsleek.

Uur Projekte

BepiColombo - Cervantes Mission - CHRIS/Proba - Cluster - Corot - Cos-B - Cryosat - Darwin - Double Star - Eddington - Envisat - ERS-1 - ERS-2 - Exosat - Gaia - Galileo (navigatie) - Giotto - Herschel - Hipparcos - Huygens - HYPER - Integral - ISO - IUW - JWST - LISA - Mars Express - Meteosat - Planck - Rosetta - SMART-1 - SOHO - Solar Orbiter - Ulysses - Vega - Venus Express - XEUS - XMM-Newton

Sjuch uk

Hubble Waareldruumte-Teleskoop

Ferbiendenge ätter Buuten

• Websiede fon ju ESA