Niederlounde
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Do Niederlounde (Wäästfräisk Nederlân, Niederloundsk Nederland) is n Lound in Wääst-Europa. Ju Haudstääd is Amsterdam un die Köönich fon dät Köönichriek is siet 2014 Willem-Alexander. Minister-Präsident is siet 2010 Mark Rutte.
GeografieBearbeiten
Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Vaalserbierich (323 m). Do grootste Äien fon do Niederlounde sunt Maas, Rhien, Schelde, Waal un Ijssel.
Do Niederlounde wäide begränsed fon:
- ju Noudsee in dät Noude un Wääste,
- Düütsklound in dät Aaste,
- Belgien in dät Suude.
GeschichteBearbeiten
Siet 1581 bildede Hollound touhoope mäd Fräislound, Groningen, Seelound, Utrecht, Gelderlound un Overijssel ju föderoale Republik fon do soogen Provinzen (do Niederlounde). Do uur - Drente in dät Aaste un Noud-Braband un Limbuurich hongeden deer n bitsken as Besit bie.
In dät soogentiende Jierhunnert koom ju Republik truch Honnel toun grooten Riekdum un waas deertruch ap ne bestimde Tied ju eerste Grootmacht fon de Waareld, ju groote Kolonien hiede in Aast-Indien un litjere in Afrikoa un Amerikoa (New York waas apgjucht as Nieuw Amsterdam). Ju Republik wuude ferwalted fon n Steedehoolder (stadhouder), die der fon do Provinzen wääld wuude. Dät waas dan immer n Prins fon Oranien.
In dät achttiende Jierhunnert waas dät aal foarbie un wuude dät immer moor tou n litjet Lound, dät toulääst 1795 fon do Frantsosen ärooberd wuude. Do waas dät foarbie mäd Föderalismus un aal do Provinzen wuuden unner Den Haag broacht. So ferloos Wääst-Fräislound dan sien Fräiegaid. Hollound wuud uk noch in two Deele kleeuwd (Noud- un Suudhollound) un so roate dät ätters alwen Provinzen.
As in 1813 do Franzosen fon dän Allianz sloain wuuden wieren, koom die lääste Steedehoolder wier un wuud 1815 tou Köönich uutruupen. Man die Föderalismus koom nit wier un uurs as in Düütsklound un do maaste uur Loundere hääbe Provinzen un Meenten bolde niks tou tällen. Do duuren uk bolde neen oaine Stjuuren hääbe.
Eerste 1986 koom ju tweelfde Provinz Flevolound deertou, ju der bestoant uut Deele fon dän iendiekte Suudersee twiske Hollound un Wäästfräislound.
ProvinzenBearbeiten
| Rang | Provinz | Fläche km² | Anteil % | Haudstääd | Ienwoonertaal |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Fryslân | 5.723,95 | 13,95 | Ljouwert | 642.998 |
| 2 | Gelderlound | 5.154,59 | 12,56 | Arnhem | 1.970.865 |
| 3 | Noudbrabant | 5.098,88 | 12,43 | 's-Hertogenbosch | 2.410.649 |
| 4 | Noudhollound | 4.236,67 | 10,33 | Haarlem | 2.595.294 |
| 5 | Suudhollound | 3.478,07 | 8.48 | Den Haag | 3.452.323 |
| 6 | Overijssel | 3.438,90 | 8,38 | Zwolle | 1.109.250 |
| 7 | Groningen | 2.797,48 | 6,82 | Groningen | 575.234 |
| 8 | Drenthe | 2.756,97 | 6,72 | Assen | 483.173 |
| 9 | Seelound | 2.519,27 | 6,14 | Middelburg | 379.948 |
| 10 | Flevolound | 2.338,07 | 5,70 | Lelystääd | 365.301 |
| 11 | Limbuurich | 2.023,85 | 4,93 | Maastricht | 1.135.962 |
| 12 | Utrecht | 1.462,51 | 3,56 | Utrecht | 1.171.356 |
| Gesamt | 41.029,21 | 100 | 16.292.353 | ||
WirtschaftBearbeiten
Dät Bruttoinloundsprodukt pro Kop waas $39.000 in 2007. In 2007 waas 2% fon ju ganse Wirtschaft Loundwirtschaft, 24,4% Industrie un 73,6% Tjoonste.