Twiskenoan
Twiskenoan, of mäd dän Ferwies ap ju Kuur-Betjuudenge fon ju Meente, Boad Twiskenoan (platdüütsk: Twüschenahn, hoochdüütsk Bad Zwischenahn), is een Meente in dän Loundkring Ammerlound un lait an dät Twiskenoaner Meer. Ieuwenske dät Haudtäärp Twiskenoan heere deer noch sowät füüftien uur Täärpe tou.
Geskichte Beoarbaidje
Archäologiske Uutgreeuwengs-Funste in Querenstede betjuuge een eerste Besiedelenge fon dät Rebät, wier däälich ju Meente lait, ap ju uutgungende Weichsel-Kooldtied uum sowät 10.000 foar Kristus. Systematiske archäologiske Uutgreeuwengen in't Ammerlound Midde fon dät 20. Jierhunnert lieten een truchgungende Besiedelenge fon ju Region fermoudje, ju dan uum 500 ätter Kristus mädeens oubriek. Ätter moorere hunnert Jiere Wöistengs-Tied begon in't 9. Jierhunnert dan ju Näibesiedelenge fon ju Region. In düsse Tied äntstuuden allerweegense Isk-Hoawe un an do Uutloopere fon hiere Lounderäien bieldeden sik sonaamde Brink-Siedelengen, maasttieds mäd läpperen Äkker-Boudem. In düsse Tied läite sik uk Uutgreeuwengs-Funste uut aan Sood tichte bie dän Twiskenoaner Määrkedploats doatierje.
Eerste skriftelke Tjuugnisse uur Twiskenoan rakt dät in't Jier 1124 in'n Touhoopehong mäd ju Gruundenge fon ju Twiskenoaner Sänt-Jans-Säärke truch dän Ooldenbuurger Groaf Egilmar II.. Amtelk wäd deeruum ju Gruundenge fon Twiskenoan ap düt Jier fäästlaid, uk wan dät Täärp fermoudelk in Weerhaid sun tjoohunnert Jiere aller is (wier do Funste uut dän Sood ap wiese). Dät Säspel Twiskenoan bieldede ätter't Eende fon ju Frantsoosentied fon 1814 oun touhoope mäd dät Säspel Edewecht dät Amt Twiskenoan, dät dan in 1858 mäd dät Amt Westersteede unner glieken Noome touhoopelaid wuude. Mäd dän Bau fon ju Chaussee fon Ooldenbuurich uur Twiskenoan ätter Wäästersteede in't Jier 1837 juust so as dän Bau fon ju Boansträkke Ooldenbuurich-Lier trüütich Jiere leeter noomen ju Befoulkenge un die Froamdenferkier stoadich tou. Twiskenoan wuude immer bekoander as Nai-Ferhoalengs-Steede. In't Jier 1919 kreech Twiskenoan dän Titel "Bad" foar een Kuur-Steede. In't Jier 1933 wuuden do Täärpe Ofen, Wehnen, Bloh un Petersfehn uut ju aploosede Meente Ofen juust so as die suudelke Deel fon Westerholtsfelde uut ju Meente Wiefelsteede ienmeented. Deermäd kreech Twiskenoan ju Grööte, ju dät däälich häd.
Een läip Iersenboan-Uungluk roate dät ap dän 20. November 1944 as n Such mäd 1500 niederloundske Oarbaidere oane in'n Boanhoaf fon Twiskenoan ap uurs n Such, die deer stuude, apfierde. Deer stoorwen 29 Ljuude bie, ferseerd wuuden 67, deerfon 30 Ljuude besunners läip.
In'n Meerte 1945 roate dät läipe Bumben-Oungriepe ap dän Fljooger-Horst Rostrup. Ap dän läästen April-Dai 1945 aaskeden Kanadiske Fljoog-Bleede fon Twiskenoan, een lääst, sinloos Bloud-Ferjooten tou fermieden. Deerap stuude, dät Twiskenoan dän Äidboudem gliekmoaked wäide skuul, wan sik dät nit reeke wüül. Daach skreeuwen do Kanadiere uk, dät dät hieren Wonsk waas, düsse nätte litje Stääd nit dän Äidboudem gliek tou moakjen. In ju Noacht ap dän 1. Moai 1945 roakede die Edewechter Pestoor Wilhelm Schulze - die in Twiskenoan tou Waareld keemen waas - as Parlemäntäär, dät do düütske Troppen kamploos wächluuke. Do Kanoadiere tonkeden him mäd do Woude: “You have done a great work this night”. Twiskenoan waas rädded.
In 1964 kreech Twiskenoan dät Prädikoat "stoatelk anärkoand Foanheelboad". Aan Oundraach ap't Stäädgjucht in 1974 bleeuw sunner Ärfoulch.
Wät dät deer tou sjoon rakt Beoarbaidje
- Dät Twiskenoaner Meer
- Ju Sänt-Jans-Säärke (St.-Johannes-Kirche) Ju lutherske, romoansk-gotiske Säärke häd Binne barocke Oargelbeene, n barocken Preetstoul, een klassizistiske Oargel un n baldoarich fluggen gotisken Flöägel-Oalter uut dät 16. Jierhunnert.
- Dät Oolde Kuurhuus
- n Woatertouden fon Fritz Höger
Wällen Beoarbaidje
- Düssen Artikkel foutet grootstendeels ap dän düütsken Wikipedia-Artikel