Quechua
Quechua of Ketschua (amtelk in Bolivien Qhichwa, in Peru maasttieds Qichwa, in't aastelke Jooplound fon Peru un in Ecuador Kichwa), is een Gruppe fon ääng mädnunner ferwoandte Sproak-Varietäten, do fon Indioanere in ju Anden-Ruumte fon Suud-Amerikoa boald wäide. Do Sproak-Wietenskuppere sunt sik nit eenich, of me hier fon een oankelde, dialektoal stäärk differenzierde Sproake baale skäl, of fon een Sproak-Familie mäd moorere Sproaken, un dät honget deer uk fon ou, ätter wäkke Kriterien me unnerskat, of do Varietäten nu as Dialekte of as oaine Sproaken bekieked wäide skällen (sproak-immanente struktuurelle of soziolinguistiske / identitäre Kriterien).
Ferskeedene Quechua-Varianten wuuden ieuwenske uur Sproaken uk in ju Kultuur fon do Inka, man uk al in Kultuuren foar ju Inka-Tied boald, wierbie tou dät Eende fon ju Inka-Tied een Variante (dät sonaamde "klassiske Quechua") as Lingua franca in groote Deele fon ju Anden-Ruumte tjoonde.
Ferskeedene Varietäten fon dät Quechua sunt Amtssproake in Bolivien, Peru un Ecuador, man dät rakt uk Quechua-Baalere in do Lounde Argentinien, Kolumbien, Chile un Brasilien. Aaltouhoope wäd taksierd, dät deer 7,8 Millionen Ljuude Quechua baale konnene. Unner Quechua (Foulk) wäide do Foulksstomme touhoopefoated, do deer Quechua baale.
Fergliek fon do Varietäten
Beoarbaidje| Standard fon't suudelke Quechua |
Chanka-Quechua | Cusco-Quechua | Quechua in Bolivien | Kichwa (in Ecuador) | Cajamarca-Quechua | Lamas-Quechua | Junín | Quechua Ancashino | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| „tjoon“ | chunka | chunka | chunka | chunka | chunga | trunka | chunka | trunka | chunka |
| „swäit“ | misk'i | miski | misk'i | misk'i | mishki | mishki | mishki | mishki | mishki |
| „hie rakt“ | qun | qun | qun | qun | kun | qun | kun | un | qun |
| „aan / een“ | huk | huk | huq | uh | shuk | suh | suk | huk | huk |
| „wiet“ | yuraq | yuraq | yuraq | yuraq | yurak | yuraq | yurak | yulaq | yuraq |
Wällen
Beoarbaidje- Düssen Artikkel berouet deelwiese ap ju Wikipedia ap Düütsk.