Neobiota (N Pluralwoud, ap Seeltersk: Näie Lieuweweesen) sunt wüülde Lieuweweesen, do do Moanskene in n uur Ökosystem importierden. Ju Wietenskup, ju sik mäd Neobiota befoatet, is ju Invasionsbiologie. Fuul Neobiota skoadje dät autochthone Ökosystem, toun Biespiel truch Fertringenge fon autochthone Oarde. Man eenige Neobiota skoadje uk ju Wirtskaft, as do suudamerikoanske Woaterhyazinthen (ferskeedene Plonten uut dän Sleek Eichhornia), do do Moanskene in uur tropiske Gewoater ienfierden. Do Woaterhyazinthen swimme riekelk fräi (as n Flot uut Plonten) ap dät Woater, un wan die Wiend joo in n Hoawen waait, kon der neen Fiskerboot uutfiere. Düt Problem hääbe toun Biespiel do Ljuude an dän Viktoria-See.[1]

N Kanienken

Neozoa Beoarbaidje

Neozoa (Sg: Neozoon) sunt importierde Dierte. Hier sunt eenige Biespiele:

Kanienken Beoarbaidje

N bekoand Neozoon is dät Kanienken (Oryctolagus cuniculus). In ju Antike waas dät Kanienken bienaist bloot ap ju Iberiske Hoolfinsel un Suudfrankriek tou fienden, man däälich rakt dät Kanienkene ap dät ganse europäiske Fäästlound, ap do britiske Ailounde, in Irlound, in Noud-Afrikoa un in Australien. Me fierde do Kanienkene uk in Suudafrikoa un Noud- un Suudamerikoa ien, man dät hied naan Ärfoulch.

Ju Rulle fon Neozoa in ju Betrouenge fon ju Oard Emys orbicularis[2] Beoarbaidje

Testudinata (düütsk:Schildkröten) uut dän Sleek Trachemys, die in Deele fon Noudamerikoa autochthon is, sunt oun fuul Steeden in Europa tou fienden. Foarallen Trachemys scripta elegans In Düütsklound feruurseekje disse Oarde ju Fertringenge fon ju eensiche fon Natuur uut in Düütsklound heemske "Schildkröte", Emys orbicularis. Man disse Oard wäd uk fon uur Seeken uutrooded: Dumme Natuurfrüünde leeuwe, dät waas goud foar Emys orbicularis- Population, wan me n uur Typ fon ju sälge Oard in ju Fräiegaid sät. Dät rakt fuul Type fon disse Oard: Me kon disse Oard ferdeele in 6 Unneroardgruppen, do me ferdeele kon in touhoope 13 Unneroarde. Un do Unneroarde kon me ferdeele in ferskeedene Haplotype. Autochthon is in Düütsklound bloot die Haplotyp IIb, fielicht uk die Haplotyp Ia, man dät weet me nit so gnau. Do Haplotype Ia un IIb heere allebee tou ju Unneroard Emys orbicularis orbicularis. Aal do uur Type sunt in Düütsklound Neobiota un wan me se in ju Fräiegaid sät, un se sik mäd dän heemske Haplotyp fermiskje, betjut dät, dät Gene dertou kuume, do an n gans uuren Lieuwendsruum anpaased sunt. Däälich rakt dät bloot noch Emys orbicularis-Dierte an min Steeden in Düütsklound, toun Biespiel in Hessen un in Brandenburg. In uur Lounde rakt dät uk noch wäkke.

Nilboars[3] Beoarbaidje

Die Nilboars (Lates niloticus) is in dän Nil, dän Niger un in Senegal autochthon. Man in 1960 importierden Ljuude - trots dän Protest fon Wietenskuppere - disse Boars-Oard in dän Viktoria-See. Hie skuul ju Wirtskup ferbeeterje un dän Protein-Beduur fon do heemske Ljuude däkke. Toufäärme waas die Nilboars een Sainenge foar do heemske Ljuude un foar ju Wirtskup fon dät Lound, man leeter friet hie moor un moor fon do heemske Fiske, un dät waas nit so goud foar do Fiskere. Fuul Fisk-Oarden - dät sunt foarallen Buntboarse - do in dän Viktoriasee heemsk sunt, sunt bienaist uutsturwen.

Neophyte Beoarbaidje

Neophyte sunt importierde Plonten. Hier sunt eenige Biespiele:

Riesenboarenklau Beoarbaidje

Die Riesenboarenklau Heracleum mantegazzianum uut Noudamerikoa is in Düütsklound n Neophyt. Hie is so bekoand, wült hie änthaalt phototoxiske Gifte, dät hat, dät disse Gifte in dät Deegeslucht besunners gefoarelk sunt. Wan me dän Riesenboarenklau bloot berüürt, kon dät al groote, gefoarelke Broundbläisen feruurseekje. Man n Foardeel fon dät Importierjen fon Riesenboarenklau häd toun Biespiel ju Imkeräi.

Woaterhyazinthen[4] Beoarbaidje

Do suudamerikoanske Woaterhyazinthen (ferskeedene Plonten uut dän Sleek Eichhornia), do do Moanskene in uur tropiske Gewoater ienfierden skoadje nit bloot ju Natuur, man uk ju Wirtskaft. Do Woaterhyazinthen swimme riekelk fräi (as n Flot uut Plonten) ap dät Woater, un wan die Wiend joo in n Hoawen waait, kon der neen Fiskerboot uutfiere. Düt Problem hääbe toun Biespiel do Ljuude an dän Viktoria-See.

Kanadiske Gouldpietske Beoarbaidje

Ju Kanadiske Gouldpietske (Solidago canadensis), ju uur Plonten dood woakst, is uk n Neophyt. As die Noome kwäd, is disse Plonte uut Noudamerikoa.

Neomycete Beoarbaidje

Neomycete sunt importierde Poagestoule. Hier is n Biespiel:

Ophiostoma ulmi blw. Ophiostoma novo-ulmi Beoarbaidje

Dät is n Poagestoul uut Aast-Asien, die Ieperne Boome dood moaket.

Wällen Beoarbaidje

Oankelde Ätterwiese Beoarbaidje

  1. Ne Uutgoawe mäd Noome DIE ERDE HAT FIEBER fon ju Tiedskrift "bild der wissenschaft plus"[1]
  2. name=Hessisk Stoatus-Begjucht> Die hessiske Stoatusbegjucht uur Emys orbicularis
  3. Ne Uutgoawe mäd Noome DIE ERDE HAT FIEBER fon ju Tiedskrift "bild der wissenschaft plus"
  4. Ne Uutgoawe mäd Noome DIE ERDE HAT FIEBER fon ju Tiedskrift "bild der wissenschaft plus"

Uur Wällen Beoarbaidje