Justus Lipsius

Justus Lipsius, of Joost Lips, (Overijse, 18. Oktober 1547 – Leuven, 23. Meert 1606) waas n suudniederloundsk Humanist, Filologe un Historiker.

Justus Lipsius, moald truch Peter Paul Rubens

Toanksteen foar Lipsius in Overijse

Politiske Leere

As Do Niederlounde in't 16. Jierhunnert sik uunouhongelk fon Spanien moakeden, wieren do maaste Toankere in Do Niederlounde deer uk foar. Justus Lipsius waas nit mäd disse republikaniske Foarstaalenge ienfersteen. Hie waas juust foar n Monarchie, uumdät n Monarchie ju ooldste Regierengsfoarm waas. Deeruume waas n Monarchie waas ätter Lipsius uk natuurelker un rationeller un deeruum also ju bääste Riegerengsfoarm. Hie basierde sik deerbie ap do Wierke fon Niccolò Machiavelli un Cicero.

Lipsius moakede in sien Wierke n Unnerskeed twiske interne un eksterne prudentiae. N gouden Fürst skuul säärm 'prudent' weese, man hie skuul uk goude Räidheere um sik tou sammelje. In ju Interässe fon ju Mäinskup skuul n Fürst, bloot wan dät ächt nöödich is, 'n bitje Bedroach' bruuke. Deeroun sjucht me die Ienfloud fon Machiavelli.

Dät politiske Toanken fon Lipsius is n Kombination fon Neostoismus un Tacitismus. Foarallen dät stoiske Toanken fon Seneca sjucht me in sien Wierke, an ju uur Siede stoant Tacitus, die pater prudentiae, säntroal. Fon ju eene Persoon kuumt prudentiae, fon ju uur kuumt Wiesegaid.

Dät Bouk Politicorum sive Civilis Doctrinae Libri Sex wuude n Bestseller in Europa. Lipsius waas juun do niederloundske Protestanen un foar do katoolske Säärke. 1591 geen hie fon ju näie protestantske Universität fon Leiden ätter ju katoolske Universiteit fon Leuven.

Wierke

• De Constantia Libri Duo, Qui alloquium praecipue continent in Publicis malis (Antwerpen: Plantijn, 1584)
• Politicorum sive Civilis Doctrinae Libri Sex (Leiden: Plantijn, 1589)
• Manuductionis ad Stoicam Philosophiam Libri Tres, L. Annaeo Senecae, aliisque scriptoribus illustrandis (Antwerpen: Plantijn-Moretus, 1604)
• Annaei Senecae Philosophi Opera, Quae Existant Omnia, A Iusto Lipsio emendata, et Scholiis illustrata (Antwerpen: Plantijn-Moretus, 1605)
• Diva Virgo Hallensis (Antwerpen: Plantijn-Moretus, 1605)
• Lovanium sive Opidi et Academiae eius descriptio (Antwerpen: Plantijn-Moretus, 1605)