Johanniterkommende Boukelisk

Ju Johanniterkommende Boukelisk (loangleeken hat dät "Boukeliesk", unner Froamdienfloud uk "Boukeläsk") is ne fröiere Deelsättenge fon dän Johanniteroarden, fon do ju Klaasterkapälle ärhoolden blieuwen is. Ju Kommende uumefoatede do Täärpe un Buurskuppe Boukelisk, Idafeen-Noud, Elisabethfeen-Noud, Ubbehusen, Aasterhusen un Roagebierich mäd ne Fläche fon touhoope 8000 Hektoar.

Ju Johanniterkapälle

Ju Kapälle

Geskichte

1132 siedelten sik eerstmoals Benediktinermönke ap fräisken Gruunde an. Dan koomen al boalde Augustiner, Zisterzienser, Prämonstratenser un Dominikoaner. In dät 13. Jierhunnert looken dan do Ritteroarden, also do Johanniter un Templer, in Fräislound oun.

Dät Gruundengsjier fon dät Klaaster is nit bekoand. Dät Klaaster wuud wäil in de Midde fon dät 13. Jierhunndert as Dubbelklaaster fon do Johannitere uut Burgsteinfurt gruunded. (Ap ju Uursiede fon ju Seelter Äi in Aasterhusen waas dät Nunnenklaaster). Dät eerste Moal ärwäänd wuud dät Klaaster in ne Urkunde uut dät Jier 1319, dän sonaamden Groninger Vergleich.

Bit 1588 wuud dät Klaaster fon Oardensljude bewirtskaftet. Die lääste Komtur (Verwalter) waas Melchior Droste, die wuud in Senden bie Munster uumebroacht. Ju Komturäi bleeuw bit 1803 unner Ferwaltenge fon do Johannitere. In 1803 koom Ooldenbuurich in dän Besit fon do Munsterske Amte Kloppenbuurich un Fächt un deertruch uk fon Boukelisk. N poor Jiere wuud Boukelisk fon Kloppenbuurich ferwalted. 1820 uurnoom Ooldenbuurich ju Ferwaltenge fon ju Kommende Boukelisk. Ap Bestämmenge fon dän Härtsoch Peter Friedrich Ludwig wieren do Iennoamen fon ju Kommende foar katoolske Säärke- un Skoulswäkke in dät Härtsochdum. In ju Tied koomen Boukelisk un Ubbehusen links fon ju Seelter Äi bie ju Meente Strukelje un dät Gebied gjuchts fon ju Seelter Äi – Aasterhusen und Roagebierich – tou ju Meente Bäärsel.

Do Noomen fon n poor Hierdere uut ju Tied foar dän trüütichjierige Kriech sunt noch bekoand:

• Johann Schemering
• Bolenz Haj
• Schulte-Coers, däälich wäil Conrad Schulte, mäd Hierferdraach fon n 5. Dezember 1588

Hiere Ätterkuumen wieren do Haudhierdere bit tou dät Eende fon ju Kommende in dät Jier 1960. Ap n 9. Oktober 1960 wuuden aal do Hierdere fon ju Kommende Oainer fon hiere Hiersteeden. Dät 50-jierige Jubiläum hierfon wuud in dät Jier 2010 groot fierd.

Uurkunden

Blik ap dän Altoar

Dät eerste Moal in ju Geskichte heert me wät uut Seelterlound in ne Uurkunde fon 1319, wieroun Boukelisk unner do fräiske Johanniterkommenden täld wäd. In 1359 wäd ju Skoankenge fon n Stuk Foan in Baalenje an dät aastfräiske Klaaster Langen beuurkunded. Dät leeter in dän Dullert unnergeene Klaaster kricht 1415 in jusälge Buurskup noch moal ein stucke phanes dar man eede uppe graven mach wiermäd tou glike Tid in n uurigens läichdüütsken Text do ooldste Belääse fon do seelter Woude Foan (Moor) un Eed (Torf) fuunen wäide. In 1459 wuud ne foar soowät trütich Jiere an dät Klaaster däine Skoankenge fon n Stuk Foan beuurkunded, deeruum dät uur Ljude to Scarle dät hääbe wollen. Ätter Friedländer skäl deeruum uk die Foan in Scarle lääsen hääbe, wierfoar hie - wäil beleeken ap dän Oustand fon Langen - Litje Skäddel (Kleinscharrel) bie Tjootern ounnimt. Man deer ju Uurkunde fon heer Johan curet to Ramslo apstoald is, waas dät wäil eer Skäddel in Seelterlound. In dät Jier 1472 beanspruchje eenige Baalenjer n Stuk Foan, dät fon hiere Oolden an dät Klaaster Langen skoankt wuude; jo wuuden oawers fon dän Gjuchter Herman ter Molen ter Oyta (Ait) in t Uungjucht sät. Tou n sälgen Slus kumt 1475 her Ageld, kerchere to Uthende junuur eenige uur Baalenjer. Disse Uurkunden wiese ap oarich goude Kontakte mäd Aastfräislound. Dät me oawers leeter do Foane wier hääbe wül, kon deerap wai tjude dät do oarich moor wäid wuuden wieren, fielicht truch ju fon dät Klaaster in gratteren Uumfang tougong sätte Eedgreeuweräi.

Soage

Dät Hagioskop-Finster mäd Blick ap dän Altoar

N Mosaik in ju Kapälle

Dät Klaaster Boukelisk skäl ätter ne Soage mäd n Unnergruundsgong ferbuunen weesen hääbe mäd dät Nunnenklaaster an de Uursiede fon de Äi, benaamd Aasterhusen.

Ju Johanniterkapälle

Ju Baksteenkapälle fon ju fröiere Deelläitenge fon dän Johanniteroarden in Boukelisk is uut dät 13. Jierhunnert un is ju eenige fon disse Oard. Aal do uur fräiske Kommenden fon dän Oarden sunt in ju Reformation unnergeen, un do Bauwierke fernäild wuuden. Ju litje Johanniterkapelle in Boukelisk häd uurlieuwt, uumdät ju tou dät Territorium fon dän Biskup in Münster heerde. Ju is een fon do lääste baugeskichtlike Tjuuchnisse fon do eenst so masse Klaasterloundskuppe ap fräisken Gruund. So stoalt ju dän Hl. Antonius wäide Kapälle in Klaasterbusk n kultuurhistorisk Kleenood deer. Ju is nit bloot dät ooldste katoolske Goddeshuus in ju Meente, man uk dät ooldste Bauwierk in dät ganse Seelterlound. In dät Jier 2005 wuude ju apweendich restaurierd.

Informationssäntrum un Klaastertuun

In 2011 is der ieuwenske ju Joanniterkapälle n nai Informationssäntrum mäd n Cafe baud un n Klaastertuun anlääsed wuuden.

Literatuur un Wällen

• Pyt Kramer: Lound un Noomen. Mildaam 1994.
• Hanne Klöver: Spurensuche im Saterland: Ein Lesebuch zur Geschichte einer Gemeinde friesischen Ursprungs im Oldenburger Land. SKN Druck & Verlag GmbH & Co., Saterland 1998, ISBN 3-928327-32-1.
• Annette Heese: Das Saterland, Ein Streifzug durch die Geschichte. Vechtaer Druckerei und Verlag GmbH & Co., Vechta 1998, ISBN 3-9801728-0-5.
• Jürgen Kehrer: Mord in Münster: Kriminalfälle aus fünf Jahrhunderten. 1998, S. 11
• Bischof Johannes Lück SCJ: Die Johanniter-Kommende Bokelesch. Friesische Blätter, Rhauderfehn 1977.

Ferbiendengen ätter buuten

• Bielde fon dät Klaaster (GA-online)
• Naie Putte in dän Klaastertuun (NWZ)
• Dät Hagioskop ap www.lepramuseum.de
• Ju Kapälle un Klaasterbusk ap GOOGLE-Maps
• Fideo: Historischer Informationspunkt Johanniterkapelle Bokelesch
• Planungen für Johannesmarkt (NWZ)
• Kapälle St. Antonius
• Näie Internetsiede uur do fräiske Johanniter
• Infosäntrum: Gastronomie ferpaachtjed hier un hier
• Mäd n Knoopdruk Ienblik in dät Klaasterlieuwend (NWZ)
• Informations-Säntrum Johanniterkapälle Boukelisk ienwäid hier un hier
• Wo aleer Mönke un Nunnen lieuweden (ap stuuns.com)
• Durch Fensterspalt dem Herrgott nah

Wällen, Anmäärkengen un Ätterwiesengen

Wällen, Anmäärkengen un Ätterwiesengen: