1919
Jierhunnert: | 19. Jierhunnert · 20. Jierhunnert · 21. Jierhunnert |
Jier: | < · 1917 · 1918 · 1919 · 1920 · 1921 · > |
Kalännere | |
Gregorioansken Kalänner | 1919 MCMXIX |
ab urbe condita | 2672 |
Armeensken Kalänner | 1368 ԹՎ ՌՅԿԸ |
Chineesken Kalänner | 4615 – 4616 |
Äthiopisken Kalänner | 1911 –1912 |
Hebräisken Kalänner | 5679 – 5680 |
Hindu-Kalännere | |
- Vikram Samvat | 1974 – 1975 |
- Shaka Samvat | 1841 – 1842 |
Iroansken Kalänner | 1297 –1298 |
Islamisken Kalänner | 1338 –1338 |
Foarfaale
Beoarbaidje- 5. - 12. Januoar: Spartakus-Apstound. Hie wäd fon "Freikorps" in dän Apdraach fon ju Regierenge blouderch deelsloain.
- 10. Januoar: Die düütske Publizist Eduard Stadtler hoaldt wilst dän sonaamden Spartakus-Apstound in Berlin foar een Fersammelenge fon do düütske Groot-Industrielle un Ferbeends-Fertreedere aan Foardraach uur dän "Bolschewismus als Weltgefahr". Düsse Ljuude betoalje in ju Foulge mäd nominoal 500 Millionen Rieksmaak dän sonaamden "Antibolschewistenfonds", mäd dät Jäild fon dän Fonds wuuden Armee un Fräikorps stöänd, uum do düütske Räiderepubliken tou fernäilen. In ju Foulge wäide nasjonoalistiske un republik-fäindelke Krääfte stäärker.
- 10. Januoar: Ätter ju Äntwoapenenge fon dät Infanterieregiment Bremen Nr. 75 roupe KPD un USPD in Bremen ju Räiderepublik uut, man do Bestrieuwengen wäide in Bremen ap dän 4. Februoar, in Bremerhoawen ap dän 8. / 9. Februoar blouderch deelsloain.
- 10. Januoar Truch aan Fermeetengs-Fail äntstoant ap dät Rebät fon ju prüüske Provinz Hessen-Nassau twiske do ätter dän Eersten Waareldkriech fon Frankriek un do USA besätte Rebätte ju Mikro-Najsoon Fräistoat Buddelhoals (düütsk: Freistaat Flaschenhals), ju bit 1923 tou Bestound häd.
- 14. Januoar: In dän sonaamden Moort-Käller, ju as provisorisk Kijten bruukte Kredit-Boank fon Tartu wäide die evangeelske Theologe un Gäistelke Traugott Hahn, die Pestoor Moritz Wilhelm Paul Schwarz, die rusk-orthodoxe Biskop fon Riga, Platon Kulbusch, do orthodoxe Pestooren Michael Bleive un Nikolai Stefanowitsch Beschanizki, die Bakker Lutsk un 14 moor ounsäine Burgere truch Bolschewiki doodskeeten.
- 15. Januoar: Do Kommunisten Rosa Luxemburg un Karl Liebknecht wäide fon Suldoaten fon ju "Garde-Kavallerie-Schützen-Division" in Berlin möärend, Luxemburg hiere Lieke wäd in n "Landwehrkanal" smieten.
- 15. Januoar: Melasse-Katastrophe fon Boston - Uumdät aan grooten Tank stukkengungt, roaset een Floud fon Melasse, dät is toaien, bruunen Sukker-Sieroop, truch Boston (Massachusetts). Dät rakt eenuntwintich Doode un hunnertfüüftich Ferseerde, buppedät wuuden masse Bauwierke fernäild.
- 19. Januoar: Köär tou ju Nasjonoalfersammelenge in Düütsklound. Foar dät eerste Moal häbe Wieuwljuude dät Gjucht, tou kjoosen un kädden tou wäiden.
- 6. Februoar: Ju Weimarer Nasjonoalfersammelenge wäd fon Friedrich Ebert eepend.
- 10. Februoar: Dät Wät uur ju Foarloopende Rieks-Moacht räägelt dän Uurgon fon't düütske Kaiser-Riek tou ju Weimarer Republik.
- 11. Februoar: Friedrich Ebert wäd fon ju Nasjonoalfersammelenge tou dän eersten Riekspräsidänt fon ju Weimarer Republik kädden un blift dät bit tou sin Dood in 1925.
- 13. Februoar: Dät Kabinett Scheidemann uurnimt ju Moacht in Düütsklound fon Räid fon do Foulksbeapdraagede, die bit do as Regierenge wierked häd.
- 14. Februoar: Mäd een Skjooteräi twiske poolske un sowjetiske Troppen in dät wietruske Bjarosa begint die Poolsk-Sowjetiske Kriech.
- 16. Februoar: Bie ju Konstituierjende Nasjonoal-Fersammelenge in Aastriek duuren foar't eerste Moal Wieuwljuude wäälje. Ju Sosjoaldemokroatiske Oarbaiderpaatäi wäd mäd 40,8 % ju stäärkste Paatäi foar do Kristelk-Sosjoale Paatäie.
- 19. Februoar: Marie Juchacz hoaldt in ju Weimarer Nasjonoalfersammelenge as eerst Wieuw in een düütsk Parlemänt een Rääde.
- 19. Februoar: In München lopt die fon Seeljuude moakede "Lotter-Putsch" juun dän bayeriske Ministerpräsidänt Kurt Eisner fail.
- 21. Februoar: Die Student Anton Graf von Arco auf Valley skjut Kurt Eisner dood. Hie säärm uurlieuwet truch een Noodoperatsjoon, ätterdät hie fon do Skillersmonljuude deelskeeten wuden is.
- 3. Meerte: In dän Stääddeel Lichtenberg beginne do Berliner Meertekampe, do mäd Waigjuchtengen fon moor as 1.200 Menschen touhoope hongje.
- 6. Meerte: Dät Wät uur ju Bieldenge fon een foarloopende Rieksweer jält.
- 7. April: In München wäd ju Räiderepublik Bayern proklamierd. Ju bayeriske Regierenge unner dän Ministerpräsidänt Johannes Hoffmann (SPD) fljuchtet ätter Bamberg wai un ropt Troppen fon dät Riek un uut Württemberg tou Hälpe.
- 28. Juni: Ju düütske Soandskup unnerskrift unner Protäst dän hier foarlaide Free-Ferdraach fon Versailles, die amtelk dän eerste Waareldkriech beeendet.
- 14. August: Ju Weimarer Ferfoatenge loost dät Wät uur ju foarloopende Rieks-Moacht ou.
- 17. Oktober: Dät Riekslound Elsaß-Lothringen fon dät düütske Kaiserriek wäd fon Frankriek aploosed.
- 13. Dezember: Marie Juchacz gruundet in Düütsklound unner dän Noome "Hauptausschuss für Arbeiterwohlfahrt" in ju SPD ju "Arbeiterwohlfahrt".
Tou Waareld keemen
Beoarbaidje- 14. Januoar: Giulio Andreotti, italieensken Politiker, moorere Moale Minister un Ministerpräsidänt, Skrieuwer un Journoalist
- 11. Februoar: Eleonora Eksanischwili, georgiske Pianistinne, Komponistinne un Hoochskoul-Koasterske
- 8. Juli: Walter Scheel, fon 1974 bit 1979 die fjoode Buundespräsidänt fon ju Buundesrepublik Düütsklound
Stuurwen
Beoarbaidje- 6. Januoar: Walther Paucker, düütsk-baltisken evangelisken Pestoor un Märtyrer
- 6. Januoar: Theodore Roosevelt, US-amerikoansken Politiker, 26. Präsident fon do USA un Dreeger fon den Nobelpries foar Free
- 14. Januoar:Nikolai Stefanowitsch Beschanizki, rusk-orthodoxen Pestoor un Märtyrer
- 14. Januoar: Michael Bleive, rusk-orthodoxen Pestoor un Märtyrer
- 14. Januoar: Platon Kulbusch, rusk-orthodoxen Biskop fon Riga un Märtyrer
- 14. Januoar: Traugott Hahn, düütsk-baltisken evangeelsken Theologe, Pestoor un Märtyrer
- 14. Januoar: Moritz Wilhelm Paul Schwarz, düütsk-baltisken evangeelsken Pestoor un Märtyrer