Wit fon't Minimum

Dät Wit fon't Minimum (düütsk:Gesetz vom Minimum / Minimumgesetz) kwäd, dät sik dät Woaksduum fon Plonten aaltied ätter dän litsten Woaksduumsfaktor orientiert.

Dät rakt deerfoar n bekoand Modäl: Een Fät uut unnerskeedelk loange Breede, doo foar doo Woaksduumsfaktoren stounde: Oane is dät Woater, dät foar dän Aaren stoant. Dät Woater stoant nit sieläärge nit haager as bit tou dät kuutste Brääd, deer konnen doo uur so loang weese as joo wolle. Wol me n haageren Woaterstound, mout aaltied dät kuutste Brääd juun n loanger uuttuusked wäide. Doo uur Breede tou ferloangerjen, brangt je niks.

Biespile

Staale wie uus foar, dät in n Boudem tou min Stikstof, tou min Woater un tou min Koolestof oane is. Woater is minner deer as Stikstof, un fon n Koolestof rakt dät noch uk noch tou min, man fon doo tjo ap maaste. Nu kooped sik die Buur Stikstofmjuks, deeruum dät je tou min Stikstof in dän Boudem is. Hie mjuksed deermäd sin Fäild, man die Aaren blift juust so littik as in't lääste Jier. Hiede hie deerjuun geeten, dan hiede hie leeter n gratteren Aaren kreegen. Me skuul also aaltied dät fermoorje, wät ap minste in dän Boudem is. Wan du moor Stikstof hääst, un juust so min Woater as in't foaren, brangt dät die heel un aal niks. Waas deerjuun moor Woater as Stikstof in n Boudem, so brangt dät die niks, tou jooten, dan moast du mäd Stikstof mjuksje. Eerste, wan die littste Woaksduumsfaktor fergratterd is un nit moor die litste, dan kon die Buur fääregunge un wier dän litsten ferbeeterje.