Suudjutloundsk

Suudjutloundsk (deensk: Sønderjysk) is n deensk Dialekt, dät boald wäd in Släswiek of Suudjutlound, an bee do Sieden fon ju düütsk-deenske Gränse. Do uur Dialekte fon dät Jutloundske sunt Wääst-, Aast- un Noudjutloundsk.

Ferdeelenge fon dät grammatikaliske Geslächt in do deenske Dialekte. Ap Seelound roate et bit in ju näiere Tied tjo Geslächte. Links fon ju roode Lienje stound dän Artikkel foar dät Substantiv.

Oainskuppe

Een fon do maast apfaalende Oainskuppe fon dät Suudjutloundske is dän bestimden Artikkel, wäkke foar dät Substantiv stound, wilst do uur skandinaviske Sproaken dän bestimden Artikkel bääte dät Substantiv hongje. Tou Biespil:

• æ barn, „dät Bäiden“, rieksdeensk: „barnet“
• æ hjørn, „die Houk“, rieksdeensk: „hjørnet“

Binnen dät Suudjutloundske rakt et ferskielende Sproakwiesen. Tou Biespil dät Fjoldedansk uut dät Täärp Fjolde (noudfräisk: Fjåål, düütsk: Viöl) dät bit tou do 1930er Jiere boald wuude. Dät Dialekt hiede noch ferskeedene argaiske Oainskuppe, do in ju deenske Sproake nit moor existierden. Dät Täärp liech, juust so as dät Seelterlound, isoliert twiske do Foane.

Sproakwiesen

Deer wäide foarallen fieuw Sproakwiesen unnerskeed:

Noudelk fon ju düütsk-deenske Gränse:

• Wäästelk Sønderjysk mäd do Äilounde Mandø un Rømø (Rømømål kon me uk as n apaat Dialekt sjo), dät loangt uk bit tou dät Nouden fon Noud-Fräislound
• Aastelk Sønderjysk mäd dät Äilound Alsen

Suudelk fon ju Gränse:

• Angelmål (Ängeldeensk) in dät Aaste
• Fjoldemål (Viöler deensk)
• Mellemslesvigsk, deer twiske

Weblinks

• Æ Synnejysk Forening
• Dialekt heere, dialekt.dk, Universität Kopenhagen
• Jysk Ordbog, Online-Dialektwoudebouk fon dät Suudjutloundsk

Wällen, Anmäärkengen un Ätterwiesengen

Wällen, Anmäärkengen un Ätterwiesengen: