Chimborazo

Die Chimborazo ([ˌtʃimboˈɾaθo], [ˌt͡ʃimboˈɾaso]), uk wäil Tschimborasso, is aan inaktiven Vulkoan in do Anden un die hoochste Bierich in dät suudamerikoanske Lound Ecuador.

Die Chimborazo

Hie skäl 6310 hooch weese, man näiere Mäitengen tjuude ap 6267 Meetere wai. Hie is daach die hoochste Bierich fon'n Äid-Middelpunkt uut, uk wan hie nit die hoochste Bierich uur dän Woaterspeegel fon ju See is (dät is die Mount Everest). Die Unnerskeed kumt deerfon, dät ju Äide neen gliekmäitige Kuugel is, man moor sowät as n Rotatsjoons-Elipsoid. Deeruum is ju Truchmäite fon ju Äide truch dän Äquator mät wät tjukker as fon Pol tou Pol mät.

Buppe 5100 Meetere is die Bierich ferglitskerd, oankelde Ierme fon do Glitskere gunge deel bit ap 4600 Meetere.

Foarskengens-Exkursionen un Bierichstiegeräi

Alexander von Humboldt un Aimé Bonpland oun dän Fout fon dän Chimborazo

Die Chimborazo wuude in't Jier 1565 foar't eerste Moal fon aan Europäer, Girolamo Benzoni, beskrieuwen. Do Frantsoosen Charles Marie de La Condamine un Pierre Bouger unnernoomen in't Jier 1742 Foarskengen oun dän Bierich. Aan eersten gjuchten Bestiegengs-Fersäik unnernoom Alexander von Humboldt touhoope mäd Aimé Bonpland un Carlos Montúfar ap dän 23. Juni 1802; jo roakeden een Hööchte fon sowät 5600 Meetere (jo sälwen hääbe dät domoals ap 5900 Meetere taksierd). Humboldt sien Beskrieuwenge fon dän Bestiegengs-Fersäik fertonkje wie ju eerste niepe Beskrieuwenge fon do Symptome fon ju Hööchtenkroankhaid. In'n Dezember 1831 wüül Jean Baptiste Boussingault uut Frankriek dän Bierich bestiege, man dät slumpede him uk nit.

Ju eerste Exkursion, ju ap dän Top fon dän Bierich koom, waas een britisk-italieenske Monskup, wier Edward Whymper un do Bruure Jean-Antoine Carrel un Louis Carrel meemoakeden, ap dän 4. Januoar 1880. Do frantsööske Noomen fon do bee Italieenere kuume deerfon, dät jo uut dät Aosta-Doal in Noudwääst-Italien koomen, wier Aostoansk (Aoutan), aan Arpetoansken of Frankoprovensoalsken Dialekt boald wäd. Ju Sküül-Hutte ap'e Suudwääster-Kaante fon dän Bierich hat dän Briten tou Eere Edward-Whymper-Hutte. Uumdät masse Kritikere oun ju slumpede Eerst-Bestiegenge Twieuwel hieden, diede hie in't sälge Jier noch insen, uur uurs n Wai, ap dän Bierich stiege, touhoope mäd do bee Ecuadorioanere David Beltrán un Francisco Campaña.

Wällen

• Düssen Artikkel stöänt sik foar groote Deele ap ju düütsksproakige Wikipedia.