Wirtskup

Unner Wirtskup (mäd gratteren düütsken Ienfloud uk Wirtskaft af mäd dät griechiske Froamdwoud Ökonomie) wäd dät Heele fon aal do Iengjuchtengen, as Unnerniemen, privoate un eepentelke Huushollengen, un Honnelengen fersteen, do ju ploanfulle Däkkenge fon dän moanskelken Bedarf tjoonje. Hiertou tälle besunners ju Häärstaalenge, die Ferbruuk, die Uumloop un ju Ferdeelenge fon Göidere, so toun Biespil in Waareld-, Foulks- Stääd- un Bedrieuwswirtskup. Wilst aleer in uus Kultuur ju Buuräi ap dät maaste bedrieuwen wude; in natüürelkere Kultuuren Jeegeräi un Sammeleräi (also dät, wier dät Ieten fon kumt); rakt dät sänt ju Mechanisierenge een Äntwikkelenge, dät moor un moor Ljuude in ju Industrie un Tjoonstlaistenge wierkje. Somäd häbe däälich do Banken un Knippen ("Börsen") un sonaamde "Rating-Argentuuren" aan grooten Ienfloud ap ju Wirtskup, wilst ju lieuwendswichtige Betjuudenge fon ju Buuräi oafter ferjeeten wäd.

Dät Spil Economica rakt n Iendruk fon aal do Konjunktuur-Ienfloude (sogoar ap seeltersk!)

In ju Wirtskupswietenskup sunt Froage un Bod wichtige Seeken.

Ju Bodsiede fon ju Wirtskup is dät Iensätten fon Produktionsfaktore:

• Oarbaid
• Kapitoal
• Boudem

Priese

Bit sowied lät dät eenfach. Un fonsälwen: wan wäkke Seeken säilden sunt, dan wäide do juur. Bie läipe Aadene wäd dät Ieten juur un wäl wät Säildenes moakje kon, kricht deer oafte fuul foar betoald. So lapt dät aal noch goud.

Andeele un Hypotäike

Man nu, wan me wät Jäild sammeld häd, dan mai me dät wäil unnerbrange in n Unnerniemen, also me koopet Andeele. Un uursuume: Iek wol n Huus koopje, man hääbe dät Jäild noch nit bienonner: dan kon iek mäd dät Huus as Unnerpound ne Hypotäike kriege.

Konjunktuur

Man wan dät nu wät läpper gungt (mintwain n Jier mäd n sljuchten Aaden), dan hääbe do Ljuude minner Jäild un do Huuse wäide billiger. Dan kon dät weese, dät do Unnerpounde fuul minner wäid wäide as do roate Hypotäiken un dan kon sun Hypotäikboank pleite gunge. Uur Boanke hääbe fielicht wier Andeel deeroun un hääbe dan uk Ferluste. Dan konnen do Ljuude Nood kriege un hiere Andeele ferkoopje, so dät do billiger wäide un dan hat et dät ju Börse deelgungt.

Dät häd fuul tou dwoon mäd Optimismus un Pessimismus: ju Konjunktuur gungt ap un deel. Dät hat uk, dät die Stoat deer n bitje an moakje kon: hie kon Bedrieuwe unnerstutsje, man uk do Ienkuumen. Dät häd aal ferskeedene Ienfloude.

Sjuch uk

• Bruttoinloundsprodukt

Ferbiendengen ätter buuten

 Commons: Economics – Sammelenge fon Bielden, Filme un Heerdoatäie

• Ju United economic encyclopedia Ängelsk
• Economica.