Transformator

Die Transformator is n Bauelement, wiermäd me elektriske Sponnengen uumhooch of uumläich brange kon.

Deel-Transformator (Ouwoarts-Transformator). Brangt ne hooge Sponnenge bie läigen Stroom (tänne Träide) deel tou ne läige Sponnenge bie hoogen Stroom (tjukke Träide).

Prinzip

Juust so as n annerjenden Stroom in ne Spoule sälwen ne Sponnenge ärreeget, so ärreeget er uk ne Sponnenge in ne uur Spoule ju deer fluks bie sit. Dät hat Induktion. Lääse wie nu ap ju eerste Spoule (ju "Primärwikkelenge") ne Wikselsponnenge an, so kumt ap ju twäide (ju "Sekundärwikkelenge") uk ne Wikselsponnenge. Sun Eempelddeel mäd two Spoule hat fon Transformator (Trafo).

Anweendenge

Dät Interessante is nu, dät ju sekundäre Wikselsponnenge haager wäd wan die Antaal fon do Slingen fon ju sekundäre Spoule gratter wäd. Me kon kweede dät do Sponnengen sik uungefeer ferhoolde as do Antaale fon do Slingen. Ap ju Wiese kon me also fon 220 V Wikselsponnenge fluks 1000 V moakje, af uk 12 V foar Batterie-leedere. N Trafo kon moorere Antappengen hääbe foar ferskeedene Sponnengen. So kon n Trafo sekundär tougliek 6 V un 100 V lääwerje un hie kon primär (truch uumskaltjen) tougliek oained weese foar 220 V un 127 V Nätsponnenge.

Uurbrangen fon Luud

Fääre sunt Transformatore uk nutselk foar dät Uurbrangen fon Luud (Skal). Gjucht nutselk kon uk weese, dät bee Spoulen elektrisk fon enunner isolierd sunt. Ju Transformator-Wierkenge wäd uk wier gjucht foarderd truch n Kääden fon Iersen af sowät.

Deeruum dät ju Sekundär-Sponnenge bloot ärreeged wäd truch n annerjenden Primär-Stroom, oarbaidet n Trafo also nit bie Gliekstroom. Fääre is dät so, dät bie ne haagere Sponnenge äntspreekend minner Stroom ounuumen wäide kon. Dät rakt also naan Gewin in Laistenge!