Toba-Foulk

DoToba sunt ne ethniske Gruppe in Argentinien, Bolivien un Paraguay. Jo sunt Deel fon ne grattere Gruppe fon indigene Bewoonere fon de Gran Chaco, do Guaycuru. Dät rakt 47.951 Toba in Argentinien (2005), do der woonje in do Provinze Chaco, Formosa un Santa Fé.

Do Toba naame sik Qom-lik, dät hat eenfach eenfach “Moanskene”. Die Noome Toba stamt uut dät Guaraní un betjut "groote Stierne", wät dätsälge is as die Noome frentones, dän der him roat wuude fon do eerste spoaniske Siedlere. Dät lait deeran, dät do Toba hiere Hiere an de Foarderkaante kuut sniede as n Teeken fon Truur.

Qom-art:. N tatu carreta, Skulptuur uut Terrakotta

Geskichte

Die Chaco-Region in dät Noude fon Argentinien un n Paat fon Paraguay waas fröier mäd Buske bedäkt. Do Toba wieren uursproangelk Jeegere un Samlere, do der mäd de Ankumst fon do Spoanier dän Gebruuk fon Hoangste uurnoomen. Kolonioalen Iengriep un Missionierenge wierstuuden jo foar moorere Jierhunnerte.

In do 1880er Jieren begon ju argentiniske Regierenge ne Kampagne, uum näie Gebiete tou besätten. Ju besiegede do lääste organisierde Fersäike fon do Toba, hiere Lound tou ferdäägenjen. Die argentiniske Chaco wuud in groote Portione deeld un nutsed, foarallen foar do wäidfulle Quebrachoboome, ferwoand foar sien sien Tannin un sien extrem haltboar Holt. Dät fernäilde dät Ökosystem in relativ kuute Tied. Die privoate Oainer fon de Chaco woande sik dan an Boomwulle-Produktion, wierbie do Toba as billige Saisonoarbaidere iensät wuuden. Disse Uumstände ferannerden sik nit weesentelk foar Jiertjaande.

An n 19. Juli 1924 wuuden dan in Napalpí in ju Provinz Chaco in dät Noude fon Argentinien 200 Tobas massakrierd fon do argentiniske Dreeguunere un Fäituchtere.

Siet 1982 leed ju Region an Biespilloose Uurfloudengen, do der do Aadene fernäilden. In do 1990er Jieren koomen fuul Toba sunner Oarbaid truch mechaniske Aadenmaskienen, do der weegen dän fäästen Wikselkuurs billich uut Brasilien importierd wäide kuuden. Ju Provinzregierenge fon Chaco noom dan Touflucht tou ne eenfache Foarkoarte foar Toba, do der uutwonnerje wüülen ätter dät Suude, sun 1000 KM fääre in de Provinz Santa Fé.

Ju Meerhaid fon do Toba-Migrante liet sik deel in Rosario, ju eene groote Stääd in dät Suude fon Santa Fé, wier uk fröiere Woogen fon Toba in do 1950er un 1960er Jiere waileeken wieren. Kommunikation un Familienbeende wieren in ju Tied heelden, so dät do Näiankuumlinge ne Steede foonten. Beskäftigengsmuugelkhaide un stoatelke Hälpe, wan uk knap un fon sljuchte Qualität, roate dät düütelk moor in n stäädisk Uumfäild as in Chaco. Skätsengswiese 10.000 Toba koomen ätter Rosario in do 1990er Jieren un siedelden sik maast an in do Slums ( Villen miseria).

N Freepeel in Toba

Sproake

Ju Toba Sproake is n Meeglid fon ju Guaicuruan Sproakgruppe. Ätter do Fereende Natione häd et ruund 60.000 Baalere, fon do der 15.000 bit 20.000 woonje in Argentinien.

In Rosario rakt et twäin Freepeele mäd ju Mäldenge "Mai Free ap de Waareld härskje", skrieuwen ju Toba Sproake un in Guaraní as uk in Spoanisk un Italienisk (as n Biespil foar do lokoale un europäiske Kultuure, do der ju Gemeenskup moakeden un beienfloudeden). Aan deerfon is in Empalme Graneros, wier do Toba-Ienwonderer uut Chaco in do 1990er Jiere ju grootste Gemeenskup bildeden, un die uur in ne wät ferstatte Steede in ju Naite fon dät Ouger fon ju Paraná, n poorhunnert Mater oawe fon ju Nationoale Flaggen-Toanksteede fon Argentinien.

Do Toba in Rosario hoolde gjucht an hiere Oainhaid un fiere däälich Aktion foar twosproakigen Unnergjucht foar hiere Bäidene.

Do Toba sunt ju grootste noch existierjende indigene Gruppe in Latienamerikoa. Mäd hieren Kastensystem pleegje jo ne duusendjierige sälskuppolitiske Oardnenge.

Sjuch uk

• Indioaner

Ferbiendengen

• Literatur über die Toba im Katalog des Ibero-Amerikanisches Institut in Berlin
• INDEC Nationalinstitut für Statistik und Volkszählung in Argentinien (spanisch)
• Los indios Tobas en Rosario, Argentina (spanisch)
• ndr1niedersachsen
• NATIVOS-blog
• Begjucht mäd Video uur Ofelia Morales

Literatuur

• Gordillo, Gaston 2004 Landscapes of Devils: Tensions of Place and Memory in the Argentinean Chaco. Durham: Duke University Press. (englisch)
• Gordillo, Gaston 2005 Nosotros vamos a estar acá para siempre: historias tobas. Buenos Aires: Biblos. (spanisch)
• Miller, Elmer 1979 Los tobas argentinos: armonía y disonancia en una sociedad. Mexiko-Stadt, 21. Jhd. (spanisch)
• Johannes Wilbert (ed.): Encyclopaedia of World Cultures, vol. VII: South America. Washington. (englisch)
• Ute & Frank Paul (Hrsg.): Begleiten statt erobern. Missionare als Gäste im nordargentinischen Chaco. Neufeld Verlag, Schwarzenfeld 2010, ISBN 978-3-937896-95-3.