Maurits Cornelis Escher
Maurits Cornelis Escher (Ljouwert 17. Juni, 1898 - 27. Meerte, 1972) waas n Niederloundsken Kunstmoaler, berüümd weegen sien Holtsnit- en lithografisk Wierk. Themas, do me in sien Wierk oafte mät, sunt:
- unmuugelke Konstruktione;
- skienboar uuneendelke Mustere;
- fon Foarm annerjende innunner paasjende geometriske Mustere.
Biographie
BeoarbaidjeMaurits Cornelis Escher is ap n 17. Juni 1898 gebooren in Ljouwert in dät Huus wier däälich dät Keramikmuseum Princessehof is. Hie waas die jungste Suun fon Ingeniör George Arnold Escher un dän sien twäide Moanske Sarah Gleichman. Hie waas n kroankelk Bäiden. In dät Jier 1903 ferlook ju Huushollenge ätter Arnhem, wier Escher bit sien trettiende Jier Läksen in Holtbeoarbaidenge un Klawierspieljen kreech.
Fon 1912 bit 1918 geen er ätter ju Buppeskoule: wan hie sik deer uk al uutteekende in dät Teekenjen, so kreech er deer fääre man middelmäitige Ziffere. Hie moast ju twäide Klasse uurmoakje un fäl truch foar sien Abituur. Deeruum dät ju Familie do ätter Oosterbeek ferlook, koom Escher deerap in Delft ap ju Haagere Techniske Skoule, wier hie ap Anreegenge fon R. N. Roland Holst ounfäng mäd Holtsnitkjen. As Escher 1919 ätter ju Haachske Skoule foar Architektuur un dekorative Kunst koom foar ne Architektuurstudie, skaltede hie fluks uur ap dekorative Kunst. Hie studierde unner Samuel Jesserun de Mesquita, n Kunstler wier hie Kontakt mäd heelt, bit De Mesquita in n Ounfang 1944 meenuumen wuud fon do Nazis. As Escher 1922 ju nöödige Ärfoarenge wonnen hied in Teekenjen un foarallen in dät Moakjen fon Holtsnitte, do ferliet er ju Skoule.
In do Jiere deerätter geen Escher räägelmäitich ätter Suud-Europa, ätter Spanien un foarallen ätter Italien, wier hie Jetta Umiker kannen leerde. Do bee hilkeden 1924. Do junge Ljuude sätten sik deel in Room un bleeuwen deer bit 1935. Do wuud dät politiske Klimoa unner Mussolini so uunangeneem, dät jo ferlooken ätter Château-d'Oex in de Swaits.
Escher, die der fon de italieenske Londskup beiendrukt waas un deeerfon uk gjucht inspirierd wuude, moate in de Swaits nit jädden weese. Deeruum ferlooken jo two Jiere leeter 1937 ätter Ukkel, n litje Täärp in de Naite fon Brussel. Dan 1940 wieren et do Kriechsuumstände, do him twoangen, fonnäien tou ferluuken, ditmoal ätter Hollound. Dän 20. Februoar 1941 sätte ju Famylje sik deel in Baarn, wier Escher dan bit 1970 woond häd.
Sien Jiere in Baarn wieren do maast produktive: hie moakede deer sien bekoandste Wierke. Bloot 1962, as er sik operierje läite moaste, häd er nit oarbaided. Dan 1970 koom Escher in dät Rosa Spierhuus in Laren, n Heem foar allere Kunstlere. Deer stoorf er dän 27. Meerte 1972.
Wierke
BeoarbaidjeEscher skaffede mädnunner 448 grafiske Oarbaide un uur 2000 Teekengen un Skizzen. Sien Oarbais wäd gewöönelk apdeeld in ju Italieenske Periode, wieroun Realismus mäd Londskuppe uurhound hiede, un ju Mathematiske Periode wieroun Wierhoalenge, räägelmäitige Flächenferdeelenge, Metamorfose un biesunnere perspektiviske Effekte foarhärskeden.
Beträfs ju räägelmäitige Flächenferdeelenge liet Escher sik inspirierje truch dät Mosaik uut ju Mauriske Tied in dät Alhambra.
Eenige gjucht bekoande Stukke fon Escher sunt:
- Tekenen (Teekenje), ne Bielde mäd two Houde, do der enunner teekenje;
- Lucht en water (Luft un Woater), two Stukke (I un II) mäd dätsälge Thema: in n Spil fon Lucht un Skoad annerje Fiske in dät Woater sik tou Fuugele in de Luft;
- Omhoog en omlaag (Ap un Deel), wierap ne Riege Ljuude ne Trappe beklift, wilst in juunsätte Gjuchte ne Riege Ljuude do Trappen deel gungt, bee sunner haager of läiger tou kuumen, deeruum dät ju Trappe rund gungt. Uunmuugeik tou bauen un bloot tou teekenjen truch ju Perspektive tou bedrjoogen.
In dän Palast an dät Lange Voorhout in Den Haag is siet dän 16. November 2002 ne permanente Uutstaalenge fon ju Oarbaid fon Escher.