Hans Matuszak

Hans Matuszak uut Wilhälmshoawen promovierde dän 7. Februoar 1951 in Bonn ap sien Oarbaid 'Die saterfriesischen Mundarten von Ramsloh, Strücklingen und Scharrel inmitten des niederdeutschen Sprachraumes'. Deermäd waas hie n wichtigen Unnersäiker fon ju seelter Sproake.

Ju eerste Woudebouksiede wiest kloor ju Apsicht fon Die saterfriesischen Mundarten ...

Dät Besunnere fon ju Oarbaid is, dät hie in phonetiske Skrift do Woude fon do tjo Seelter Dialekte ieuwenske do fon tjo läichdüütske Noaberdialekte sätte. Dät wieren do Dialekte fon Lier, Loorp un Ait, also Fertreedere fon bäätnunner dät Aastfräiske, dät Hümmlinger un dät Munsterloundske Plat.

Oarbaidswiese

In do Jiere 1947/48 wuuden do Woude in do tjo seelter Säspeltäärpe Roomelse, Strukelje un Skäddel sammeld, antoufangen mäd Roomelse. Deerbie wuuden ljoost allere Ienwoonere oufräiged, uum uk ferallerde Woude meetoukriegen, do dan as so besunners beteekend wuuden. Insteede foar sukke Woude bruukten do dan ju plat- of hoochdüütske Foatenge, man oafte honnelde dät sik uk uum Woude foar Seeken, do nit moor in Gebruuk wieren. Foar do läichdüütske Noaberdialekte wuud ap jusälge Wiese foargeen, wan uk ap ferallerde Woude fersichted wuude. Uk foar besunners ap ju seelter Situation sik beluukende Woude roate dät oafte neen Woude ap Plat. Ap ju Geslächtsbeteekenge wuude hier fersichted, deer dät Woudgeslächt - uurs as ap Seeltersk - oafte nit fääststoald wäide kuude.

Uutfierenge

Bestimd truch ju Ätterkriechstied un do besunnere Teekene kuud dät nit n fluch Drukwierk wäide. Ienfierenge un Uutwäidenge sunt deeruum in Skrieuwmaskineskrift. Di grootste Paat mäd do phonetiske Teekene is oawers in düütelke Hondskrift un ferfuulfooldiged mäd Luchtdruk. Do Woude fon do ferskeedene Dialekte sunt in Spalten ieuwenskenunner sät ap älkemoal two juunuurstoundene A4 Sieden, touhoope mäd ju hoochdüütske Uursattengen un kuute etymologiske Bemäärkengen. Do Liesten beslo 162 Sieden mäd sowät 4000 Woude in älke Dialekt. Ju Anoardnenge is alphabetisk, man mäd apaate Liesten foar foarallen dialektgeographiske Besunnerhaide.

Wierke

• Die saterfriesischen Mundarten von Ramsloh, Strücklingen und Scharrel inmitten des niederdeutschen Sprachraumes. Diss. Bonn, 1951.
• "Saterland, Volk und Sprache", in: It Beaken, XV, 1953, 138-151.

Wällen, Anmäärkengen un Ätterwiesengen

Wällen, Anmäärkengen un Ätterwiesengen: