Dialektgeographie

Dialektgeographie of Sproakgeographie is ne Technik, ju sik beskäftiget, ju Ferspreedenge fon Woude un Utsproak-Unnerskeede ap Koarten tou brangen. Deertruch äntstounde Sproakatlanten.

In Düütsklound un uur Lounde wäd al siet loange Tied an sukke Atlanten oarbaided. Foar Seelterlound wichtige Unnerniemen sunt deerbie:

• Deutscher Sprachatlas (DSA), anfangd fon Georg Wenker (1852-1911). Deerbie wuuden an 40.000 Steeden an do Koastere Froagenboogen soant. Deerbie wieren dan do 40 sonaamde Wenkersatse, t.B. Im Winter fliegen die trockenen Blätter in der Luft herum, do der bie do Ljuude oufräiged un dan uutfäld wäide skuulen. In Seelterlound sunt so do Boogen 1879/80 foar aal tjo Täärpe uutfäld wäide. Dät Materioal wuud dan ap Koarten uurbroacht un is däälich as Digitaler Wenker-Atlas (DiWA) ap dät Internet tou betrachtjen.
  Moor Anwiesengen. Biespiele: Bäiden - uur 'über'.
• Deer uk Pronomina in Nordwest-Deutschland.
• Deutscher Wortatlas. Von Walther Mitzka und [ab Band 5] Ludwig Erich Schmitt. [Ab Band 18:] Redigiert von Reiner Hildebrandt. 22 Bände. Gießen: Wilhelm Schmitz Verlag, 1956–1980. Deerfoar wuuden in 1938/39 noch 200 uur Woude ap jusälge Wiese oufräiged.
• Niedersächsisches Wörterbuch mäd 20 Froagenboogen in 1936/38.
• Westfälisches Wörterbuch im Auftrage der Kommission für Mundart- und Namensforschung des Landschaftsverbandes Westfalen-Lippe, Neumünster, 1973-1991. Deerfon Froagenboogen uutfäld foar Roomelse uum 1950.
• TONAG = K. Heeroma, Taalatlas van Oost-Nederland en aangrenzende gebieden. 3 Beende mäd "Toelichting", Assen 1957ff. Deerfoar sunt 27 Froagen 1956 beoantwouded in aal tjo Täärpe.
• Atlas linguarum Europae (ALE). Vol.I, 1986. Oufräiged 1975 in Hollen.
• Hans-Joachim Mews, Die Mundart des oldenburger Ammerlandes, Oldenburg 1971.

Ienfloud ap ju Betjuudenge

Wan näie Woude in Gebruuk kuume, konnen oolde Woude n Paat fon ju Betjuudenge hoolde of sogoar foar uur Betjuudengen bruukt wäide. Ponten häd dät unnersoacht foar Woude mäd ju Betjuudenge 'Koark' in dät Aastfräiske un dät Hoochalemanniske.

• Jan Peter Ponten, Obturamentum Lagenae, Untersuchungen zum Begriffsfeld eines dialektalen Wortverbandes. N.G. Elwert Verlag Marburg, 1969.

Sjuch uk

 Commons: Linguistic maps – Sammelenge fon Bielden, Filme un Heerdoatäie

Ferbiendengen ätter buuten

• Do Woude Bäiden un uur in Seelterlound un deeruumetou
• Do Wenkersatse
• Digitoale Wenker-Atlas.
• Sproakkoarten fon ju ganse Waareld