Clemens August von Galen

Clemens August von Galen (* 16. Meerte 1878 in Dinkloage in dät Ooldenbuurger Munsterlound as Clemens Augustinus Joseph Emmanuel Pius Antonius Hubertus Marie Graf von Galen; † 22. Meerte 1946 in Munster, Wäästfoalen) waas n grooten Suun fon dät Ooldenbuurger Munsterlound. Hie waas Gäistelke un wuud Biskop fon Munster in dät Jier 1933, juust eer as ju Anstaalenge fon Adolf Hitler as Riekskansler. Weegen sin Wierstand juun do Nazis wäd hie uk wäil Die Leeuwe fon Munster naamd.

Familie

Hie stamde uut n oold düütsk oadelk Geslächt: die Biskop un Kriechsheer Bernhard von Galen (bienaamd Bummen Berend) uut dät 17. Jh. waas n fieren Foaraaler fon him. Sien Oolden wierden Heribert Graf von Galen un Elisabeth geb. von Spee. Hie waas dät alfte fon trättien Bäidene.

Politisken Wierstand

Von Galen waas n Uutspreekenen Anti-Kommunist un häd sik eepentelk sät juun do Nazis un do hiere sonaamde Euthanasiepolitik, wierbie duusende Oudakloose, Gäisteskroanke un Behinnerde uumebroacht wuuden.

1941 heeld hie tjo historiske Preetenjen juun do Nazis, do an dän Moment al 100.000 Behinnerde uumebroacht hieden. Die Text fon sien Preetenje fon n 3. August 1941 in ju Lambertisäärke in Munster wuud leeter fon britiske Fljoogere buppe Düütsklound ousmieten. Hierätter foulgede n strom Gestapo-Huusarrest dät bit April 1945 (Ienmarsk fon do Ängelske) duurde. Deertruch kuud von Galen nit preetje juun do Juudendeportatione, do eerste leeter ounfängen. Alfred Rosenberg un Martin Bormann wüülen dän rebelliske Biskop fon Munster ätter ne eventuelle Nazi-Eendsiech an de Aastfront ap dät Määrked in Munster eepentelk aphongje läite.

Ätter ju Iennoame fon dät platbombardierde Munster truch do Alliiierde wüülen ängelske un amerikoanske Journaliste aal Interviewe ounieme fon dän Biskop, die dän nationoalsozialistiske Stoatsterror trotsed hiede un die sik eepentelk juun Hitler uutspreeken hiede. Von Galen waas oawers drok tougong mäd ju Koordination fon Hälpe an Fluchtlinge un dän Wierapbau fon Waisenhuuse un Säärken in ju Stäädmidde. N britisken Militär, die der foar MI5 oarbaidede, känteekende Von Galen as n "uunferbeeterelken düütsken Nationalist" (man Anti-Nazi), die dän Oard "fon ne Eeke" hiede. Juust so as von Galen Nazi-Ferbreeken angriepen hiede, so greep hie nu uk ju Behonnelenge fon düütske Ziviliste truch do Alliierde (uk do Sowjets un Polen) an. Hie beskeeldigede do Alliierde (nit bloot ju Sovjet-Union, man uk Polen un Änglound) weegen ju al ounfangde systematiske Ferdrieuwenge fon Düütske Burgere uut Silezien, Aast-Prüüsen, Danzig un Pommern deerfon, bewust etniske Süüwerenge tou bestrieuwjen; ju katastrophale Näärengsfersuurgenge in do wäästelke Besatsengszonen skreeuw hie tou an do "Anglo-Amerikoaner", do ju düütske Befoulkenge truch n Hungersnood breeke wüüld hieden.

Kardinoal

Ounfang 1946 raisede hie ätter Room uum deer fon Poapst Pius XII tou Kardinoal wäid tou wäiden. Hie wuud in Munster as n Häld häärienhoald. Fuul Düütske seegen in disse Anstaalenge n Ounfang fon wier wonnene nationoale Sälwenoachtenge. Minner as n Wiek ätter sien Heemkumst stoorf hie an n 22. Meerte 1946 in dät Oaler fon 68 Jier an do Foulgen fon ne ferroukloosede Bliendtiermäntsündenge.

Seelichspreekenge

Sin Prozess fon Seelichspreekenge wuud 1955 ounfangd un November 2004 mäd positive Foulge ousleeten. Ap n 9. Oktober 2005 wuud hie fon dän portugiesiske Kardinoal José Saraiva Martins, die Prefekt fon ju Kongregation foar do Seelich- un Hailichspreekengen, in dän Petersdom in Room seelich spreeken. Sin Gedächtnisdai faalt ap n 22. Meerte.

Ferbiendengen

Preetjene fon von Galen uut dät Jier 1941 juun dän Nazismus

Juun dän Gestapo (ap Ängelsk)
Juun dät Sluuten un Plunnerjen fon Klaastere (ap Ängelsk)
Juun ju Nazi-Euthanasie (ap Ängelsk)

Touhoopefoated in: