Boomstieger-Poagen
| Boomstieger-Poagen | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Buppe een Faawer-Poage (Dendrobates Tinctorius), deer unner aan Jeelrant-Boomstieger (Dendrobates leucomelas) | ||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||
|
Do Boomstieger-Poagen (Dendrobatidae), uk Pielgift-Poagen of Faaw-Poagen naamd, sunt een Amphibien-Familie, ju tou do Poagen-Oardige (Anura) heert. Jo lieuwje in Middel- un Suud-Amerikoa. Dät sunt oafter aiske litje (sowät 12 bit 50 mm) un bunte Poagen un wäide hoast in sowät een Duts Sleeke un uum do 170 Oarde iendeeld. Mäd ju Faawer-Poage (Dendrobates tinctorius), wuude een Oard eerstmoals al in't 18. Jierhunnerd fon aan Europäer beskrieuwen. Dät oafter ju heele Familie as "Pielgiftpoagen" beteekend wäd, lät wät mis, uumdät gewöönelk bloot tjo Oarde fon dän Sleek Phyllobates fon ienheemske Foulke (Indioanere) foar dät Pielgift bruukt wuuden sunt. Nit aal do Stoffe, do fon do Boomstiegerpoagen truch hiere Häid-Käddele uutskädded wäide, sunt doodelke Näärwengifte.
Määrkmoale Beoarbaidje
Twiske ju eerste un twäide, juust so as twiske ju twäide un trääde Toone sunt neen Swimhäide uutbielded. Die Muulebeen-Bunke failt. Do sälge Määrkmoale fiende sik bie dän Sleek Allobates, man die heert tou do Aromobatidae. Apgruunde fon joopgungende mikrobiologiske un phänotypiske Unnersäikengen is deerfon uuttougungen, dät düsse Uureenstämmenge nit ap genetisken Touhoopehong, man ap Konvergenz touräächgungt.
Giftegaid Beoarbaidje
Boomstieger-Poagen reeke uur hiere Häid basiske Alkaloide ou, wierfon sowät 200 Varianten bekoand sunt (biespilswiese Pumiliotoxin bie Dendrobates, Batrachotoxin bie Phyllobates. Batrachotoxin wierket ap dät Näärwensystem, Dät ferhinnert ju Inaktivierenge fon do Natriumkanoale un is deermäd een sonaamd Kroampgift. Deer trät Muskel- un deermäd uk Omme-Loamegaid ap, ju in sweere Faale bie Moanskene toun Dood ätter sowät 20 Minuten fiere kon. Dät Gift tringt truch litje Seeregaiden of Häid-Pooren in dän Bloud-Kringloop ien. Een Juungift is Tetrodotoxin. Do Pielgift-Poagen, do Batrachotoxin uur hiere Häid oureeke, heere ieuwenske wäkke Doobel-Kwallen un ju Krusten-Anemoone tou do gifterchste Dierte fon ju Waareld. Ätter LD-50 is al een Gift-Masse fon 0,002 mg/kg foar dät Offer doodelk.
Do Poagen nieme dät Gift truch Apfreeten fon gifterge Büüte-Dierte ap un sequestrierje dät in hieren Lieuw. Deerwie wuuden in do lääste 30 Jiere bit tou 232 ferskeedene Alkaloide uut bit tou 21 ferskeedene Struktuur-Klassen fääststoald. Do hoochtoxiske Pumiliotoxine un Allopumiliotoxine kriege do Poagen truch dän Konsum fon Mieten (düütsk:Milben), wilst uur Stoffe truch ju Apnoame fon Miegelken (düütsk:Ameisen) un Ruste (düütsk:Käfer) in dän Lieuw fon do Poagen kuume. Deerbie konnen do Giftstoffe so blieuwe, as jo sunt, man toumäts wäide do uk in dän Poagen-Organismus uumebaud (Metabolisierenge).
Ju Giftegaid fon Poagen in Fangenskup nimt uurloang ou, wan neen oainde Fodder-Dierte moor tou Ferföigenge stounde. Wan een Poage in Fangenskup ättertuchted wuuden is, häd ju in do maaste Faale neen Häidgift moor.
Wier do Dierte tou fienden sunt Beoarbaidje
Boomstiegerpoagen rakt dät in dän Tropisken Rienwoold fon Middel- un Suud-Amerikoa, wäkke Oarde lieuwje uk in't Hoochlound fon Ecuador. Man do maaste Boomstiegerpoagen rakt dät aastelk fon do Anden in't Amazonas-Bäkken un in ju Mata Atlântica. In't Noude kuume Boomstieger-Poagen bit Nicaragua foar. Aaltouhoope sunt jo in Bolivien, Costa Rica, Brasilien, Kolumbien, Ecuador, Venezuela, Suriname, Frantsöösk Guayana, Peru, Panama, Guyana un Nicaragua tou fienden.
Buppedät rakt dät een allochthone Populatjsoon fon Dendrobates auratus ap Hawaii. Do Dierte wuuden junner tou Begin fon't 20. Jierhunnerd uutsät (Neobiota).
Fermoorenge Beoarbaidje
Ju Poageglidderske wäd bie litje Oarde maasttieds ap Bleede fon Plonten un Boome oulaid. Grattere Oarde, biespilswiese ju Faawer-Poage (Dendrobates tinctorius) un die Gould-Boomstieger (Dendrobates auratus) lääse hiere Glidderske uk in Höölen ou. Aal ätter ju Oard uumfoated ju oulaide Glidderske two bit 35 Oaiere. Eer ju Glidderske oulaid wäd, tuddelje do Dierte uurenloang uumetou. Dät Montje lokket truch sien Roupe dät Wiefken bietou un strikt him mäd do Faanderbeene uur dän Rääch. Bee säike sik ätters een goadelke Steede, uum ju Glidderske outoulääsen. Dät Oureeken fon ju Glidderske skjucht biespilswiese ap Bromelien-Bleede uur dän Blääd-Tjoachter of in dän Blääd-Tjoachter binne. Ju Befruchtenge fon do Oaiere truch dät Montje skjucht buute un fluks ätter dät Oulääsen. Ju Glidderske wäd maasttieds fon do Montjene bewoaked. Wäkke Oarde miege räägelmäitich ap hiere Glidderske, uum ju fuchtich tou hoolden.
Boomstieger-Poagen sunt deeges aktiv, uumdät hiere ljoachte Klöäre him deeges Skuul reeke. Uumdät hiere litje Poagenstäite (Kwabben) nit do Freetfäinde in Äien un Poule uutlääwerd sunt, wäide do jo ätter 10 bit 16 Deege Embryonoal-Äntwikkelenge slippede litje Dierte ap dän Rääch fon dät Montje in litje Woater-Ounsammelengen ap Plonten (Phytotelmata) broacht, biespilswiese mäd Woater apfälde Blääd-Tjoachtere. Bie wäkke Oarde, biespilswiese Ranitomeya imitator, wäide do litje oankeld transportierd, bie uurswäkke, biespilswiese dän Träistriepel-Boomstieger (Epipedobates tricolor) wäide do aal touhoope wächbroacht. Leeter brange jo hiere litje ap ju sälge Wiese ap dän Äidboudem. Do Wiefkene fon wäkke Oarde fodderje do Poagenstäite of Kwabben mäd uunbefruchtede Neer-Oaiere bit tou ju Metamorphose tou (fergliekje Oophaga), bie wäkke Oarde freete do Poagenstäite uk Algen of Insekten, do in do Blääd-Tjoachtere faale. Ju Äntwikkelenge fon dän Poagenstäit tou een junge Poage duurt twiske säks un fjautien Wieke.
Binnere Systematik Beoarbaidje
Hier skäl een Lieste mäd do Oarde fon Boomstieger-Poagen stounde, aal oardend ätter Unnerfamilien un Sleeke. Dät stuure deerbie is, dät älk Jier deer mäd reekend wäide mout, dät näie Oarde fuunen wäide, of dät al bekoande Oarde nieper unnersoacht un näi ienoardend wäide. Düsse Lieste is nu ätter't bääste Wieten un Gewieten ap dän Stound fon 2018, man dät kon weese, dät ju touken Jier al nit moor aktuell is:
Unnerfamilie Colostethinae
- Sleek Ameerega
.jpg)
- Ameerega altamazonica
- Ameerega bassleri
- Ameerega berohoka
- Ameerega bilinguis
- Ameerega boehmei
- Ameerega boliviana
- Ameerega braccata
- Ameerega cainarachi
- Ameerega flavopicta
- Ameerega hahneli
- Ameerega ignipedis
- Ameerega ingeri
- Ameerega labialis
- Ameerega macero
- Ameerega munduruku
- Ameerega parvula
- Ameerega pepperi
- Ameerega peruviridis
- Ameerega petersi
- Ameerega picta
- Ameerega planipaleae
- Ameerega pongoensis
- Ameerega pulchripecta
- Ameerega rubriventris
- Ameerega shihuemoy
- Ameerega silverstonei
- Ameerega simulans
- Ameerega smaragdina
- Ameerega trivittata
- Ameerega yoshina
- Ameerega yungicola
- Sleek Colostethus
- Colostethus agilis
- Colostethus alacris
- Colostethus argyrogaster
- Colostethus brachistriatus
- Colostethus dysprosium
- Colostethus fraterdanieli
- Colostethus fugax
- Colostethus furviventris
- Colostethus imbricolus
- Colostethus inguinalis
- Colostethus jacobuspetersi
- Colostethus latinasus
- Colostethus lynchi
- Colostethus mertensi
- Colostethus panamensis
- Colostethus pratti
- Colostethus thorntoni
- Colostethus ucumari
- Colostethus yaguara
- Sleek Epipedobates
- Sleek Silverstoneia
Unnerfamilie Hyloxalinae
- Sleek Ectopoglossus
- Sleek Hyloxalus
.jpg)
- Hyloxalus abditaurantius
- Hyloxalus aeruginosus
- Hyloxalus anthracinus
- Hyloxalus awa
- Hyloxalus azureiventris
- Hyloxalus betancuri
- Hyloxalus bocagei
- Hyloxalus borjai
- Hyloxalus breviquartus
- Hyloxalus cevallosi
- Hyloxalus chlorocraspedus
- Hyloxalus chocoensis
- Hyloxalus craspedoceps
- Hyloxalus delatorreae
- Hyloxalus edwardsi
- Hyloxalus elachyhistus
- Hyloxalus eleutherodactylus
- Hyloxalus exasperatus
- Hyloxalus excisus
- Hyloxalus faciopunctulatus
- Hyloxalus fallax
- Hyloxalus fascianiger
- Hyloxalus fuliginosus
- Hyloxalus idiomelus
- Hyloxalus infraguttatus
- Hyloxalus insulatus
- Hyloxalus italoi
- Hyloxalus lehmanni
- Hyloxalus leucophaeus
- Hyloxalus littoralis
- Hyloxalus maculosus
- Hyloxalus maquipucuna
- Hyloxalus marmoreoventris
- Hyloxalus mittermeieri
- Hyloxalus mystax
- Hyloxalus nexipus
- Hyloxalus parcus
- Hyloxalus patitae
- Hyloxalus peculiaris
- Hyloxalus peruvianus
- Hyloxalus pinguis
- Hyloxalus pulchellus
- Hyloxalus pulcherrimus
- Hyloxalus pumilus
- Hyloxalus ramosi
- Hyloxalus ruizi
- Hyloxalus saltuarius
- Hyloxalus sauli
- Hyloxalus shuar
- Hyloxalus sordidatus
- Hyloxalus spilotogaster
- Hyloxalus subpunctatus
- Hyloxalus sylvaticus
- Hyloxalus toachi
- Hyloxalus utcubambensis
- Hyloxalus vergeli
- Hyloxalus vertebralis
- Hyloxalus yasuni
- Sleek Paruwrobates
Unnerfamilie Dendrobatinae
- Sleek Adelphobates
- Sleek Andinobates
- Andinobates abditus
- Andinobates altobueyensis
- Andinobates bombetes
- Andinobates cassidyhornae
- Andinobates claudiae
- Andinobates daleswansoni
- Andinobates dorisswansonae
- Andinobates fulguritus
- Andinobates geminisae
- Andinobates minutus
- Andinobates opisthomelas
- Andinobates tolimensis
- Andinobates victimatus
- Andinobates viridis
- Andinobates virolinensis
- Sleek Dendrobates
- Gould-Boomstieger (Dendrobates auratus)
- Jeelrant-Boomstieger (Dendrobates leucomelas)
- Dendrobates nubeculosus
- Faawer-Poage (Dendrobates tinctorius)
- Dendrobates truncatus
- Sleek Excidobates
- Sleek Minyobates (wäil monotypisk)
- Sleek Oophaga
- Oophaga arborea
- Granulierden Boomstieger (Oophaga granulifera)
- Harlekin-Boomstieger (Oophaga histrionica)
- Lehmanns Boomstieger (Oophaga lehmanni)
- Oophaga occultator
- Äidbäien-Poage (Oophaga pumilio)
- Oophaga speciosa
- Woold-Boomstieger (Oophaga sylvatica)
- Oophaga vicentei
- Sleek Bläädstiegere (Phyllobates)
- Gouldstriepen-Bläädstieger (Phyllobates aurotaenia)
- Twofaawigen Bläädstieger (Phyllobates bicolor)
- Tjuustergen Bläädstieger (Phyllobates lugubris)
- Skräkkelken Bläädstieger (Phyllobates terribilis)
- Striepeden Bläädstieger (Phyllobates vittatus)
- Sleek Ranitomeya
- Ranitomeya amazonica
- Ranitomeya benedicta
- Ranitomeya cyanovittata
- Ranitomeya defleri
- Ranitomeya fantastica
- Ranitomeya flavovittata
- Ranitomeya imitator
- Ranitomeya reticulata
- Ranitomeya sirensis
- Ranitomeya summersi
- Ranitomeya toraro
- Ranitomeya uakarii
- Ranitomeya vanzolinii
- Ranitomeya variabilis
- Buukfläkken-Boomstieger (Ranitomeya ventrimaculata)
- Ranitomeya yavaricola
Tou do Dendrobatidae incertae sedis wäide buppedät do Oarde "Colostethus" poecilonotus un "Colostethus" ramirezi stoald, wierbie ju Positsjoon binne ju Familie uunkloor is. "Colostethus" poecilonotus wuude nieper as Dendrobatoidea incertae sedis ienoardend, dät kuude also uk aan Fertreeder fon do Aromobatidae weese. "Colostethus" ruthveni skient uk nit tou dän Sleek tou heeren, wier hie uurspröängelk ienoardend wuuden is, fuulmoor heert hie wäil ainewaiens in ju Unnerfamilie fon do Dendrobatinae.
Wällen Beoarbaidje
Susterprojekte Beoarbaidje
- Deele fon düssen Artikkel sunt uut ju düütske un ju ängelske Wikipedia uursät.